Wdowi grosz - n. n. - XVIII w.

Wdowi grosz - artysta nierozpoznany - ok. 1780 r.
Olej / płótno dublowane , b. / sygn. , format 88 X 74 cm.
Praca poddawana konserwacji prawdopodobnie w poł. XX w. , stan jak na fot. , zdjęcia robione w różnym oświetleniu.

Opis   obrazu „Wdowi grosz” – artysta nierozpoznany, ok. 1780 r.

Opis wizualny

Obraz przedstawia biblijną scenę „Wdowi grosz”, inspirowaną Ewangelią według św. Marka (Mk 12, 41-44) i Łukasza (Łk 21, 1-4). Centralną postacią kompozycji jest uboga wdowa, która, trzymając na rękach niemowlę, wrzuca skromną ofiarę do świątynnej skarbony. Towarzyszą jej dwie inne kobiety – jedna młodsza, o jasnych włosach, z troską obejmująca dziecko, które patrzy wprost na widza.

Kolorystyka obrazu utrzymana jest w stonowanej, klasycznej palecie barw, dominują brązy, zgaszona czerń, beże i błękity. Postacie zostały przedstawione realistycznie, z dużą dbałością o detale twarzy, ubioru i gestów. Charakterystyczne jest łagodne światłocieniowe modelowanie postaci, co nadaje kompozycji głębi i wyrazistości.

Architektura w tle sugeruje wnętrze świątyni – widoczne są kamienne kolumny i sklepienia, co podkreśla sakralny charakter sceny.

Symbolika i interpretacja

Obraz ilustruje jeden z najważniejszych biblijnych tematów dotyczących pokory, hojności i ofiary. Historia wdowy, która wrzuciła do skarbony „dwa pieniążki, czyli jeden grosz” (Mk 12, 42), stanowi przykład prawdziwej ofiary – mimo że była to bardzo mała kwota, była to całość jej majątku, co czyniło ten gest bardziej wartościowym niż wielkie datki bogaczy.

Główna postać ukazana jest w sposób szczególnie wzruszający i przejmujący – zmęczona, o smutnym, skupionym wyrazie twarzy, trzyma swoje dziecko, ale mimo własnej trudnej sytuacji nadal decyduje się na akt dobroczynności. Dziecko, które z niepokojem patrzy na widza, może symbolizować niewinność i zależność od matki, a zarazem przyszłość i nadzieję.

Ustawienie postaci oraz ich gesty podkreślają hierarchię emocjonalną – matka dokonuje ważnego aktu, podczas gdy towarzysząca jej kobieta i dziecko reprezentują świadków tego wydarzenia, co może sugerować naukę moralną, skierowaną zarówno do nich, jak i do odbiorcy obrazu.

Styl i technika

Obraz powstał około 1780 roku, co wskazuje na późnobarokowy lub wczesnoklasycystyczny styl malarstwa religijnego. Cechuje go:

• Realizm w przedstawieniu postaci, ich emocji oraz detali stroju,
• Delikatna gra światłocienia – subtelne kontrasty i miękkie przejścia tonalne,
• Klarowna kompozycja – postacie zajmują niemal całą przestrzeń, a ich ustawienie tworzy harmonijną całość,
• Bogata faktura i dbałość o szczegóły, szczególnie w przedstawieniu tkanin, dłoni i wyrazu twarzy.

Zachowanie oryginalnej warstwy malarskiej oraz konserwacja (przeprowadzona prawdopodobnie w połowie XX wieku) sprawiły, że dzieło zachowało dużą czytelność. Dublowanie płótna sugeruje próbę wzmocnienia struktury malowidła, co jest częstą praktyką w konserwacji zabytkowych obrazów.

Stan zachowania

Jak wynika z opisu i widocznych śladów na obrazie:

• Był poddawany konserwacji, prawdopodobnie w XX wieku,
• Widoczne są przetarcia i zabrudzenia, szczególnie w ciemniejszych partiach,
• Możliwe jest pęknięcie struktury malarskiej lub lekkie ubytki w warstwie farby,
• Zdjęcia wykonane w różnym oświetleniu sugerują wpływ światła na percepcję kolorów i faktury.

Podsumowanie

Obraz „Wdowi grosz” to klasyczny przykład religijnego malarstwa XVIII wieku, łączący realistyczne przedstawienie postaci z moralnym przesłaniem. Choć artysta pozostaje nierozpoznany, sposób malowania wskazuje na wpływy europejskich szkół barokowych i klasycystycznych.

Jest to dzieło o dużej wartości artystycznej i historycznej, zarówno pod względem techniki malarskiej, jak i warstwy narracyjnej, a jego zachowanie i konserwacja wskazują na dbałość o ochronę tego zabytku.